جهاد تبیین؛ مسئولیت حرفه‌ای خبرنگار در عصر جنگ روایت‌ها

بامداد يزد_در روزگاری که روایت‌ها گاه سریع‌تر از واقعیت منتشر می‌شوند، خبرنگار دیگر صرفاً ناقل خبر نیست؛ او به یکی از بازیگران اصلی میدان روایت تبدیل شده است. «جهاد تبیین» در چنین شرایطی، نه یک مفهوم انتزاعی، بلکه مسئولیتی حرفه‌ای برای فعالان رسانه‌ای است؛ مسئولیتی در برابر حقیقت، مخاطب و تاریخ.

تحولات رسانه‌ای سال‌های اخیر نشان داده است که جنگ‌های امروز، پیش از آن‌که در میدان‌های نظامی رخ دهند، در ساحت افکار عمومی شکل می‌گیرند. در این میدان، روایت‌های ناقص، تحریف‌شده یا هدفمند می‌توانند افکار عمومی را جهت‌دهی کرده و واقعیت را به حاشیه برانند. جهاد تبیین، پاسخی آگاهانه به همین وضعیت است؛ پاسخی که بر روشنگری، صداقت و تحلیل متکی است.

از منظر حرفه‌ای، جهاد تبیین به معنای تولید محتوای مسئولانه است؛ محتوایی که به‌جای هیجان‌سازی، به عمق می‌پردازد و به‌جای شتاب‌زدگی، صحت را در اولویت قرار می‌دهد. خبرنگار در این مسیر، موظف است پیش از انتشار، به ابعاد مختلف خبر بیندیشد و میان «دانستن حق مردم» و «آسیب‌های احتمالی اطلاعات نادرست» تعادل برقرار کند.

در عصر شبکه‌های اجتماعی، هر کاربر می‌تواند تولیدکننده محتوا باشد، اما این خبرنگار است که باید مرز میان خبر، تحلیل و شایعه را برای مخاطب روشن کند. جهاد تبیین، در این معنا، تلاشی مستمر برای جلوگیری از مصادره حقیقت توسط جریان‌های خبری غیرمسئول است؛ تلاشی که با شفافیت، استناد و روایت دقیق محقق می‌شود.

آن‌چه جهاد تبیین را از تبلیغ متمایز می‌کند، پایبندی آن به اصول حرفه‌ای رسانه است. تبیین، نه توجیه است و نه پنهان‌سازی واقعیت‌ها؛ بلکه ارائه تصویری کامل، منصفانه و مستند از رویدادهاست. خبرنگاری که به این اصل وفادار است، حتی در نقد، رویکردی اصلاح‌گرانه و دلسوزانه دارد.

جهاد تبیین همچنین به معنای بازتعریف نقش خبرنگار در برابر افکار عمومی است. خبرنگار متعهد، تنها به «اولین بودن» قانع نیست؛ او به «درست بودن» می‌اندیشد. در فضایی که خبرهای نادرست با سرعت منتشر می‌شوند، سکوت آگاهانه یا تأخیر مسئولانه، گاه خود شکلی از جهاد تبیین است.

در نهایت، جهاد تبیین را می‌توان وجدان بیدار خبرنگاری دانست؛ جایی که حرفه، اخلاق و تعهد اجتماعی به هم می‌رسند. در این مسیر، خبرنگار نه در برابر جریان‌ها، بلکه در کنار حقیقت می‌ایستد و با روایت دقیق، سهم خود را در آگاهی‌بخشی جامعه ایفا می‌کند.

جهاد تبیین، اگر از دل حرفه خبرنگاری برآید، می‌تواند به یکی از مؤثرترین ابزارهای مقابله با تحریف واقعیت تبدیل شود. ابزاری که نه با هیاهو، بلکه با آگاهی، نه با شعار، بلکه با صداقت، مسیر روشنگری را هموار می‌کند.

F D

See author's posts