گام بلند دولت برای آبرسانی از خلیج فارس به کام تشنه کویرستان یزد

 بحران کم آبی در استان یزد در دو دهه گذشته به وضعیت رسیده که برخی کارشناسان بر این اعتقادند این استان در ۲۰ سال آینده جای برای سکونت نخواهد بود.

کم آبی استان یزد موضوع تازه ای نیست و اقلیم این استان از دیرباز با این پدیده مواجه بوده و ساکنان یزد تا حدود با آن کنار آمده بودند اما چند دهه اخیر کاهش بارش ها، توسعه صنعتی و افزایش مهاجرت از دیگر مناطق کشور به این استان باعث شده بود تا منابع محدود آب موجود در این استان پاسخگوی نیازها نباشد و این مسائل باعث شده تا در چند دهه اخیر تامین آب مهمترین مطالبه یزد از دولت های مختلف بوده است.

در اوایل دهه ۶۰، کمبود آب استان مورد توجه مسئولان وقت و از جمله شهید آیت الله صدوقی قرار گرفت و طرح های مختلفی برای رفع این مشکل پیشنهاد شد اما به دلایل مختلف مورد موافقت قرار نگرفت تا اینکه در سال ۱۳۶۶ توافقنامه‌ای برای انتقال آب از زاینده رود به امضاء رسید و در سال ۱۳۶۸ با حضور وزیر وقت نیرو، مسئولان استان یزد و اصفهان، انتقال ۷۸ میلیون مترمکعب در سال مورد توافق قرار گرفت که عملیات عمرانی طرح در شهریور ۱۳۷۳ آغاز شد و در اسفند ۱۳۷۸ به بهره برداری رسید.

انتقال اب زاینده رود هر چند بخشی از مشکل تامین آب شرب استان یزد را رفع کرد اما نتوانست مرحمی بر زخم کهنه این معضل در استان باشد، زیرا خشکسالی های پی درپی و باعث کاهش کمی و کیفیت منابع آب شرب یزد شد و کم آبی روی سخت خود را به مردم این استان نشان داد، بطوریکه مصرف کنونی آب شرب استان یزد هم اکنون ۱۴۰ میلیون مترمکعب است که ۶۵ میلیون مترمکعب آن از طریق خط انتقالی و ۷۵ میلیون مترمکعب نیز منابع آب زیرزمینی استان با شاخص کیفی(EC) بالای ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تامین می‌شود در حالی که آب استاندارد برای شرب باید دارای شاخص کیفی کمتر از یکهزار باشد، همچنین در زمان کمینه مصرف ۸۰۰ لیتر بر ثانیه و در اوج زمان مصرف ۱۸۰۰ لیتر بر ثانیه کمبود آب فقط در بخش شرب استان وجود دارد.

افزایش جمعیت، خشکسالی‌های پی درپی و شکسته شدن گاه و بیگاه خط انتقال آب به استان، نشان داد که باید چاره ای اساسی برای تامین پایدار آب و رفع دغدغه شهروندان این استان اندیشیده شود.

استاندار یزد بارها گفته بود کاری مهمتر از حل مشکل تامین پایدار آب در استان نداریم و این اولویت استان است ، رییس جمهور در سفر نخست به استان یزد در ۲۶ آذر سال ۱۴۰۰ ، قول تامین پایدار آب برای مردم این استان را داده بود که بعد از سفر هیات دولت، مسوولان استان همه توان خود را برای مطالبه به حق مردم استان در زمینه تامین آب به کار گرفتند تا این موضوع به نتیجه برسد.

تلاش های ۱۵ ماهه استاندار یزد و نمایندگان این استان در مجلس شورای اسلامی بالاخره به ثمر نشست و رییس جمهور برای پیگیری و تامین بار مالی انتقال آب از دریا به استان یزد دستور داد و این آغاز یک تحویل عظیم در زندگی مردم استان یزد بود، سرانجام عملیات اجرایی خط دوم طرح انتقال آب خلیج فارس به یزد و ۲ استان‌ دیگر فلات مرکزی، ۲۲ دیماه سالجاری با حضور رییس جمهور، وزیر نیرو و جمعی از مسئولان استان آغاز شد تا مهمترین مطالبه شهروندان یزد در دولت سیزدهم رنگ واقعیت به خود بگیرد و محقق شود.

وزارت نیرو بهره‌بردار این طرح و سرمایه‌گذار اصلی آن نیز دولت است، این خط انتقال آب به طول ۷۲۰ کیلومتر است و با هدف تامین آب صنایع و معادن و شرب با ظرفیت انتقال آب تا ۲۰۰ میلیون مترمکعب در سال اجرا می شود.

از مزایای مهم این طرح می‌توان به ایجاد تحول اقتصادی در استان‌های مرکزی، رشد صنایع معدنی کشور به‌عنوان جایگزین نفت، حفظ روند توسعه صنایع معدنی در استان‌های مرکزی، جبران کمبود آب شرب شهرها و روستاها در استان‌های یزد، کرمان و اصفهان، توسعه کشاورزی صنعتی و پربازده، جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز و حفظ ذخایر آب‌های زیرزمینی، رشد و توسعه پتروشیمی و پالایشگاه‌ها در منطقه زیرپوشش، جلوگیری از مهاجرت، اشتغال‌زایی و محرومیت‌زدایی و توسعه متوازن کشور است.

به‌منظور اجرای این مهم، طرح نمک‌زدایی سامانه بندرعباس با هدف شیرین‌سازی آب دریا با ظرفیت نهایی ۱.۲ میلیون مترمکعب در دستور کار قرار دارد که در فاز اول ۲۰۰ هزار مترمکعب در شبانه‌روز ظرفیت آن است و در فاز دوم نیز ۲۰۰ هزار مترمکعب دیگر در شبانه‌روز به آن افزوده می‌شود و در فازهای بعدی به ۱.۲ میلیون مترمکعب خواهد رسید

این طرح قرار است نیازهای استراتژیک استان‌های یزد، کرمان و اصفهان به آب را به‌ویژه در بخش صنایع را تأمین کند، بر همین اساس مقرر شد اعتبار مورد نیاز این طرح از محل حقوق دولتی تمام معادن دولتی با اختصاص ۱۵۰ هزار میلیارد تومان طی ۱۰ سال به یک شرکت ذی‌صلاح پرداخت شود ولی این شرکت متعهد شود با توانمندی خود، این طرح انتقال آب را سه ساله برای یزد اجرا کند تا دغدغه کم آبی این استان حداقل برای ۵۰ سال آینده رفع شود ، در طول ۴۴ سال گذشته طرحی استانی با حجم سرمایه گذاری ۱۵۰ هزار میلیارد تومان در کشور وجود نداشته است.

گره‌گشایی رییس جمهور از مشکل تامین آب استان یزد

استاندار یزد در خصوص عملیات اجرایی خط انتقال آب از خلیج فارس به استان یزد گفت: در این زمینه ۱۵۰ هزار میلیارد تومان از محل حقوق دولتی معادن کشور با دستور رئیس جمهور به استان تخصیص یافته است و اجرای این ابرطرح می‌تواند دغدغه آب شرب و صنعت استان را تا نیم قرن آتی رفع کند.

فاطمی با بیان اینکه ۱۵ ماه به صورت شبانه روزی برای حل مسئله آب استان تلاش شد و پیگیری های استان برای انتقال آب از دریا جواب داده است، تصریح کرد: سه مسیر برای تامین آب استان وجود داشت که نخستین مسیر انتقال آب از سد بهشت آباد بود که در سال ۱۳۸۶ تصویب ولی در سال ۱۳۹۰ اجرای آن آغاز شد، در آن زمان ۶۰ کیلومتر خط انتقالی طرح انجام شد و تا کنون متوقف مانده و اکنون ۳۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.

فاطمی خاطرنشان کرد: مسیر دوم بحث مدیریت مصرف آب است که این موضوع نیز جبران نیاز آب استان را نمی کند و مسیر سوم انتقال آب از دریای آزاد است زیرا دریا تنها منبع لایزال برای تامین آب است که در دولت های گذشته تخصیص ۲۵۰ میلیون مترمکعب برداشت آب با اجرای ۸۴۰ کیلومتر خط انتقال مصوب شد که اجرای این خط که استان کرمان و یزد از آن منتفع می‌شوند، اعتبار زیادی نیاز داشت.

استاندار یزد گفت: در نهایت بعد از پیگیری‌های متعدد قرار شد وزارت صمت و وزارت نیرو طی یک ماه مدل تأمین اعتبار مالی طرح خط دوم انتقال آب از خلیج فارس به استان را تهیه کنند و بر همین اساس مقرر شد اعتبار مورد نیاز این طرح از محل حقوق دولتی تمام معادن دولتی با اختصاص ۱۵۰ هزار میلیارد تومان طی ۱۰ سال به یک شرکت ذی‌صلاح انجام شود ولی این شرکت متعهد شود با توانمندی خود، این طرح را سه ساله برای یزد اجرایی کند تا دغدغه کم آبی یزدی ها حداقل برای ۵۰ سال آینده رفع شود.

فاطمی با بیان این که مجموع اعتباری که در استان توزیع می‌شود، معادل ۱۰۰۰ میلیارد تومان در دو بخش عمرانی و جاری است، گفت: مبلغ یاد شده برای انتقال آب به استان عدد قابل توجهی است و همیشه در دولت ها یک طرح ابتدا مصوب و بعد اجرا می‌شود ولی اجرای این طرح‌ همزمان با تصویب آن آغاز شده و نقطه آغاز عملیات این طرح از یزد به سمت دریا پیش می‌رود، ضمن این که از سمت دریا نیز کار شروع شده است.

رییس جمهور: طرح انتقال آب خلیج فارس دغدغه شهروندان استان یزد را برای سالها رفع می‌کند

رییس جمهور در آیین آغاز عملیات انتقال آب خلیج فارس به فلات مرکزی در یزد گفت: طرح هایی که در این شرایط تحریمی در حال اجراست، همه جلوه‌ای از یک اراده است که می‌خواهد بگوید ما متوقف نمی‌شویم و بنا داریم کشور را آباد کنیم و رفاه اجتماعی را برای مردم داشته باشیم و آغاز این طرح بزرگ آبرسانی از خلیج فارس به استان‌های مرکزی کشور کار بزرگی است و از همه دست اندرکاران می‌خواهیم که زمان اجرا را کوتاه‌تر کنند.

آیت الله سیدابراهیم رییسی افزود: آبرسانی از خلیج فارس به فلات و استان‌های مرکزی کشور که با همکاری همه بخش ها انجام می شود از کارهای ماندگار است؛ آبرسانی ضروری ترین عنصر برای حیات و زندگی مردم است و این آیین که به نام مقدس صدیقه طاهره (س) گره خورده و در پرتو نام حضرت فاطمه(س) رقم می خورد، برای خدمت هر چه بیشتر به مردم این استان است.

رییس جمهور در خصوص اظهارات استاندار یزد مبنی بر نشاط مردم استان از اجرای طرح انتقال آب گفت: ما خرسندیم به خرسندی مردم استان یزد، به اینکه دغدغه مردم استان های یزد، اصفهان ، کرمان و سیستان و بلوچستان و استان های مرکزی کشور رفع شود و آرامش در آنها ایجاد شود.

وی ادامه داد: امکان دسترسی به خلیج فارس برای کشور و ایجاد ۶ آب شیرین کن در مناطق مختلف در برنامه کاری وزارت نیرو است و دسترسی به خلیج فارس امکانی است که خداوند به ما داده و باید از این امکان درست استفاده کنیم و با صرفه جویی، به درستی از مواهب الهی آب و برق و گاز استفاده کنیم.

وی تصریح کرد: باید توجه کرد که انتقال آب از خلیج فارس در سرما و گرمای کویر بسیار دشوار است اما شور و شوق و انگیزه این مردم باعث شده است که احساس خستگی نکنند. این کار بزرگ را دست کم نگیرید، این اقدام یک طرح بزرگ آبرسانی نه برای یک روز و یک سال بلکه برای یک عمر بیمه کردن نیاز مردم استان است تا به آنها اطمینان دهد که آب برای نسل های آینده نیز تامین است.

تاکید رییس جمهور بر اجرا شدن طرح انتقال آب دریا به یزد در کوتاهترین زمان

رییس جمهور همچنین در اجتماع مردم استان یزد در میدان تاریخی امیرچخماق این شهر گفت: تامین آب خواسته ای است که همواره مردم این استان داشته اند که به دست توانای خود مردم و خدمتگزاران آنها در استان یزد و فعالان در حوزه سازندگی نظیر مهندسان و کارگران رقم زده شد و طرح آبرسانی خلیج فارس به فلات مرکزی و استان یزد کلید خورد.

آیت الله سید ابراهیم رئیسی افزود: بر اساس وعده هایی که داده شده، این طرح سه ساله اجرا می شود، اما تاکید من بر کوتاه تر شدن زمان بهره برداری است و دولت در این زمینه حمایت های لازم را برای تامین اعتبار انجام می دهد و امیدوارم با سرعت و با کار جهادی، کار در زمان مقتضی به پایان برسد تا دغدغه جدی مردم یزد تامین شود.

پیگیری‌های ویژه برای تامین منابع مالی طرح انتقال آب خلیج فارس

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای یزد نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از ابر پروژه انتقال آب از دریا به استان به عنوان یک پروژه اثربخش یاد کرد گفت: قرار است آب انتقالی، نیاز شرب، صنایع و کشاورزی پربازده استان را تامین کند.

مهدی جوادیان زاده افزود: فلات مرکزی، از نیروی کار مناسبی برخوردار است، بهره وری خوبی دارد و از آفتاب و خاک خوبی هم بهره‌مند است، لذا آب کافی هم وقتی باشد موجب رونق و ترقی کشور می شود و به افزایش منابع آب زیرزمینی استان نیز کمک کرده و پشتیبانی کننده آب شرب است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای یزد در خصوص اقدامات پس از آغاز عملیات طرح انتقال آب خلیج فارس به استان در ۲۲ دیماه در سفر رییس جمهور به استان گفت: بعد از آغاز عملیات، شرکت مجری این طرح انتخاب شد و پیگیری ها ویژه در زمینه تامین منابع مالی و اجرای خط در دستور کار مسوولان مربوطه قرار دارد.

جوادیان زاده افزود: موضوع تامین منابع مالی از طریق وزرات صمت، وزارت نیرو و استانداری یزد در حال پیگیری است که قرار است از حقوق معادن دولتی و بر اساس راهکارهای قانونی که تعریف شده برای اجرای طرح استفاده شود.

وی اظهار کرد: در این زمینه جلسات متعددی در وزارتخانه ها مربوطه و استانداری در حال برگزاری است تا در زمینه تامین منابع مالی این طرح به نتیجه قطعی برسند و با توجه به اینکه رییس جمهور دستور بهره برداری از این طرح در سه سال را دادند و برای اینکه زمان از دست نرود و عملیات اجرایی آن به تعویق نیفتند، شرکت آب منطقه ای پیشنهاد داده که تا زمان قطعی شدن تامین منابع مالی طرح، از صندوق توسعه ملی برای تهیه ورقه فولادی مورد نیاز خط، تسهیلات به شرکت مجری داده شود تا طرح سرعت گیرد و کار پیش برود.

جوادیان زاده اضافه کرد: اکنون منتظریم تا در زمینه پیشنهاد یاد شده مسوولان مربوط به نتیجه ای برسند که امید است با تامین منابع مالی عملیات طرح تسریع یابد.

جوادیان زاده در خصوص نامگذاری سال جاری از سوی مقام معظم رهبری به عنوان “مهار تورم و رشد تولید ” گفت: رونق و رشد تولید در گرو توسعه متوازن است و یکی از زیرساخت های توسعه متوازن آب است که با انتقال آب به استان شاهد توسعه و پیشرفت استان در زمینه های مختلف خواهیم بود.

آغاز عملیات لوله گذاری خط انتقال آب از دریا به استان از اواخر فروردین ماه

مجری قطعه سوم خط انتقال آب از خلیج فارس به یزد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: مطالعات این طرح در حال انجام است و مناقصه قطعه سوم هم در حال نهایی شدن است و به موازات آن مناقصه قطعه یکم و دوم نیز در دست اجراست.

حسین غفوری با بیان اینکه طول مسیر این خط ۷۲۰ کیلومتر است، افزود: انتظار این است منابع مالی مطمئنی برای این طرح طبق قولی که مسوولان داده اند ، هر چه زودتر تامین شود که این امر موجب تسریع در اجرای طرح می شود.

وی با بیان اینکه اواخر فروردین ماه پیمانکار عملیات این طرح مشخص می شود، اظهار کرد: در صورت تامین مالی عملیات اجرایی جاده دسترسی به موزات خط انتقال احداث و عملیات اجرایی و لوله گذاری نیز شروع می شود.

غفوری زمان اجرای این طرح را چهار سال بیان کرد و گفت: اگر منابع مالی به موقع تامین شود کمتر از این مدت نیز طرح به بهره برداری می رسد به همین منظور همزمان با عملیات اجرایی لوله گذاری خط انتقال ، طرح نمک‌زدایی سامانه بندرعباس با هدف شیرین‌سازی آب دریا نیز آغاز می شود.